Ppłk. dypl. Jan Kowalewski (1892-1965)

 

"Ppłk dypl. Jan Kowalewski, jeden z najwybitniejszych polskich wywiadowców II wojny światowej, urodził się w roku 1892 w Łodzi. W latach 1909-1913 studiował na wydziale chemicznym uniwersytetu w belgijskim Liège. Zmobilizowany w czasie I wojny światowej, ukończył z wyróżnieniem szkołę oficerską w Kijowie, następnie zaś walczył przeciw wojskom państw centralnych na froncie białoruskim i rumuńskim. Po bolszewickim zamachu stanu, wziął udział w akcji tworzenia oddziałów polskich; mianowano go wiceprzewodniczącym polskiego komitetu wojskowego na froncie rumuńskim. W grudniu 1918 r. dołączył do 4. Dywizji Strzelców gen. Lucjana Żeligowskiego, z którą w maju 1919 r. przedostał się do Polski w charakterze szefa komórki wywiadowczej jej sztabu. Został kierownikiem służby radiowywiadowczej w Naczelnym Dowództwie, oddając na tym polu w czasie wojny polsko-bolszewickiej wielkie zasługi, za co otrzymał Krzyż Virtuti Militari. Wielki wkład Kowalewskiego w zbudowanie struktur polskiego radiowywiadu oraz przyczynienie się przez jego samego do zwycięstwa w wojnie z bolszewikami poprzez łamanie szyfrów sowieckich opisał w wydanej ostatnio książce pt. „Zanim złamano «Enigmę». Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918-1920” dr Grzegorz Nowik z Wojskowego Biura Badań Historycznych.