Dwóch szefów WSI, gen. Bolesław Izydorczyk i gen. Marek Dukaczewski, ukończyło te kursy w 1989 r., już po czerwcowych wyborach. Absolwentami kursów GRU byli: szef WSI w połowie lat 90. adm. Kazimierz Głowacki oraz kierujący wtedy Oddziałem Bezpieczeństwa WSI płk Marek Witkowski. Jeszcze w 1998 r. w WSI służyło 158 oficerów (zazwyczaj na kierowniczych stanowiskach) po sowieckich kursach. Rosjanie wiedzieli o polskich kursantach prawie wszystko, a metody pracy naszych służb były po prostu sowieckie. Przez następne lata te metody niewiele się zmieniły, a ci, którzy nawet ze służb odeszli, wciąż mieli w nich wielkie wpływy.

W latach 90. – a nawet po 2000 r. – kontrwywiad wojskowy nie miał żadnych sukcesów na tzw. odcinku wschodnim, bo Rosjanie znali nasze aktywa operacyjne, w tym agentów oraz ich oficerów prowadzących. Dlatego WSI przez 15 lat nie wykryły żadnego szpiega, który działałby na rzecz Rosjan. Dopiero po przyjęciu Polski do NATO i aresztowaniu trzech oficerów kontrwywiadu WSI za szpiegostwo na rzecz Rosji (wyśledzili ich nie wojskowi, lecz cywilny UOP), Biuro Bezpieczeństwa Wewnętrznego WSI rozpoczęło tajną operację o kryptonimie „Gwiazda”. Oficerów pytano o udział w kursach GRU, KGB i akademii w Dreźnie. Operację przerwano, gdy w listopadzie 2001 r. szefem WSI został gen. Marek Dukaczewski, sam szkolony przez GRU.

Wątpliwi sojusznicy

Gdy oficerowie brytyjskiego wywiadu (MI-6), który przejął część archiwów Stasi, przejrzeli dokumenty, zauważyli, że pojawiają się w nich nazwiska trzech szefów polskiego wywiadu wojskowego. W konkluzji z analizy tych dokumentów Brytyjczycy napisali, że trzech szefów WSI było „bezpośrednio zaangażowanych w działalność wywiadowczą przeciwko Wielkiej Brytanii i Stanom Zjednoczonym już po upadku komunizmu w Polsce”. Tych trzech szefów to generałowie: Bolesław Izydorczyk (kierował WSI w latach 1992 – 1994), Konstanty Malejczyk (kierował WSI w latach 1996 – 1997) oraz Marek Dukaczewski (ostatni szef WSI).

Zachodni sojusznicy nie mieli zaufania do Polaków po kursach GRU i KGB. Michael Waller, analityk wywiadu, wiceprezes American Foreign Policy Council w Waszyngtonie, napisał, że już po przyjęciu Polski do NATO „zachodnie wywiady unikały współpracy z niektórymi polskimi oficerami”, a Warszawa była pomijana w wielu kwestiach dotyczących bezpieczeństwa paktu. To dlatego Niemcy nie zgodziły się, by attaché w Kolonii został absolwent kursu GRU płk Cezary Lipert. To dlatego Kanadyjczycy kwestionowali kandydaturę dwukrotnego uczestnika kursów GRU płk. Dobrosława Mąki (ostatecznie ją zaakceptowali).

Sojusznicy nie dowierzali polskim absolwentom kursów KGB i GRU, bo często byli oni obiektami werbunku przez służby specjalne ZSRR, a potem Rosji. Werbowano przede wszystkim tych oficerów, którzy w wolnej Polsce mogli objąć wysokie stanowiska w nowych służbach. A Rosjanie mieli w tej kwestii dobre rozeznanie, tym bardziej że agenci często stwarzali takim kandydatom legendę wybitnych fachowców i umiejętnie sterowali ich karierami. Kilkumiesięczne pobyty Polaków w sowieckich ośrodkach umożliwiały poza tym zbieranie na nich „haków”, co mogło potem posłużyć do szantażu.

Po 1990 r. zwerbowanych polskich oficerów, często na wiele lat, zostawiano w „zamrażarce”, by nie wzbudzać podejrzeń. Ilu z nich działa jeszcze w wojskowych służbach lub ma znajomości wśród obecnych funkcjonariuszy (mogli oni szkolić nowe kadry bądź przez jakiś czas dowodzić nowo przyjmowanymi do służby). Czy nie lepiej było przeciąć ten wrzód i zatrudnić zupełnie nowych ludzi, niż pozostawić tych, którzy stwarzali zagrożenie dla bezpieczeństwa Polski?

Drużyna Macierewicza

Antoni Macierewicz zaczął szukać ludzi do służby kontrwywiadu w zupełnie innych środowiskach niż wcześniej robiły to te służby. Byli to przeważnie absolwenci studiów z małych miejscowości, których rodzice (i oni sami) nie byli uwikłani w układy, w jakich mogli się znaleźć byli oficerowie tajnych służb (w tym przede wszystkim wojskowych). To miały być osoby poza wszelkimi podejrzeniami, jednocześnie motywowane patriotycznie (na przykład poprzez działalność w harcerstwie) i mające „pozabranżowe” spojrzenie na tajne służby.

Można zarzucić Macierewiczowi naiwność albo – z drugiej strony – próbę wychowania sobie grupy janczarów, tyle że takie metody są stosowane przez różne służby, szczególnie po wielkich wpadkach bądź kryzysach.W tym kontekście zadziwia zaciekłość ataku tzw. fachowców z WSI na nowych funkcjonariuszy, wyśmiewanych jako amatorzy przyuczeni na ekspresowych kursach. Czyżby ci amatorzy byli dla nich nieprzenikliwi? Czyżby „fachowcy” stracili swoje dojścia, a przez to wpływ na tajne służby wojskowe i dlatego teraz tak mocno się irytują? Czyżby Macierewiczowi udało się to, co wydawało się niemożliwe przez kilkanaście lat po odzyskaniu niepodległości, czyli desowietyzacja polskich służb?"