Rok 1946. Odbudowa. Żołnierze wyklęci. Umizgi do Kościoła. Wszechobecni "doradcy" sowieccy. W końcu powolne okrawanie resztek wolności. Agonia Państwa Podziemnego. Polska Partia Sowiecka, Polska Partia Radziecka, Urząd Bicia Publiczności, Sowiecki Lud i Sowiecka Demokracja (PPS, PPR, UBP, SL, SD) czy Płatne Pachołki Rosji, jak rozszyfrowywano skróty ugrupowań i instytucji w podziemnych ulotkach, tworzyły nowy ład. 'Nową" demokrację, z której potomkami zmagamy się i obecnie.

Oficjalnie 1 maja był uroczysty i z udziałem wielu ludzi. Pochody, akademia z udziałem W. Gomułki i E. Osóbki- Morawskiego, inscenizacje. Obecność ludzi przedstawiano jako sukces władzy. Jednak największym zagrożeniem dla "ludowego państwa" były...rozrzucane ulotki antykomunistyczne. Realnie, nastroje były minorowe:

"Nastrój ludności marny, słabe oklaski przy przemawianiu organizacji robotniczych"- oceniało katowickie UB transmitowaną przez radio centralną akademię i defiladę z udziałem Gomułki i Osóbki- Morawskiego.

"Jak dało się zauważyć, dużo ludzi szło w pochodach jak z przymusu, bez jakiegokolwiek entuzjazmu"- donosił z powiatu bytomskiego sprawozdawca Ministerstwa Informacji i Propagandy. W Białej Podlaskiej "z chwilą ogłoszenia mowy przedstawiciela PPR ludność zebrana zaczęła rozchodzić się."

W Kielcach niektóre urzędy i instytucje wydały "rygorystyczny nakaz do uczestniczenia w manifestacji." W Radomiu nakaz ten poparto przymusem podpisywania list obecności."

Za: W. Mazowiecki, Pierwsze starcie, Wydarzenia 3 maja 1946, Warszawa 1998, s. 68.

3 maja 1946 w wielu miastach Polski "elementy reakcyjne usiłowały krzyczeć hasła przeciwko Rządowi Jedności Narodowej." Jak podano w komunikacie PAP: "W Krakowie grupa studentów wykorzystując chwilę, gdy liczne tłumy wychodziły z kościoła po uroczystym nabożeństwie, sformowała pochód, rzucając hasła przeciwko rządowi i ustrojowi demokratycznemu. Gdy pochód zbliżył się do Rynku z grupy demonstrantów padły strzały w kierunku siedziby Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Partii Robotniczej, przy czym ranione zostały dwie osoby. Władze bezpieczeństwa publicznego i milicji obywatelskiej rozproszyły faszystowskich demonstrantów, aresztując przy tym najbardziej agresywnych awanturników; przy rewizji osobistej u pewnej liczby aresztowanych znaleziono broń palną", ibidem, s. 77.

Jak widać władza przygotowywała prowokacje z coraz lepszą skutecznością. Jest broń, są faszyści, później dołączą Żydzi.

Wydarzenia krakowskie okazały się być groźną formą okazywania uczuć patriotycznych mieszkańców dla władz z sowieckiego nadania. Co ciekawe, milicja ochraniająca przemarsz zachowywała się biernie, później pracownicy UB kazali milicji opuścić Rynek. Dołączyli żołnierze KBW. W wydarzeniach uczestniczyła nieciekawa postać, specjalista od prowokacji, A. Humer:

"Przy końcu mszy na przodzie grupy UJ ukazał się transparent "Akademicy Krakowscy" i całe masy ruszyły z okrzykami antypaństwowymi w kierunku ulicy wylotowej (Grodzkiej), gdzie oddział konny zamknął im drogę"- meldował wysłannik resortu bezpieczeństwa kapitan Humer. -Pochód zawrócił w kierunku następnej ulicy wylotowej, gdzie również zagrodzono im drogę", ibidem, s. 90.

W czołówce pochodu znajdował się Jan Deszcz, prezes Bratniej Pomocy studentów UJ. Stwierdził m.in., że: "(...)w czasie nabożeństwa publiczność śpiewała pieśni nabożne, nie wznosząc żadnych okrzyków, z wyjątkiem momentu, gdy przechodziła grupa inwalidów, którym sprawiono serdeczną owację i obsypano kwiatami.  W międzyczasie zajechały na rynek 3 auta z żołnierzami bezpieczeństwa  i ustawiły się z boku publiczności, między kościołem św. Wojciecha a Sukiennicami", ibidem, s. 91.

Po manifestacji Deszcz znalazł rannego rzemieślnika, który stwierdził, że gdy publiczność zaczęła krzyczeć "Niech żyje Mikołajczyk!" pod bramą PPR stał człowiek, który skandował "Nie żyje Mikołajczyk!". Rzemieślnik krzyknął mu pierwsze hasło a człowiek ów wyciągnął rewolwer i strzelił mu w twarz.

W innych miastach, np. we Włocławku, Toruniu, Inowrocławiu, Bydgoszczy, Grudziądzu, Katowicach, często wyłapywano podczas pochodów studentów i ich aresztowano pod byle pozorem. Rozbijano grupy harcerskie, przerywano śpiewy zarzucając, że są to "śpiewy prowokacyjne" (sic!), strzelano do pochodów- na postrach lub jak wyżej przez prowokatorów. W Kluczborku rozwiązano akademię z powodu "ciągłych okrzyków na cześć Mikołajczyka." W Rybniku milicja "bardzo taktownie rozbiła pochód jeżdżąc motocyklami po ulicach" [ibidem, s. 138]. We Włocławku i Łodzi byli zabici.

Obca władza zobaczyła głos Polski. Była to Polska patriotyczna, a zatem groźna dla sowieckich marionetek. Należało ją spacyfikować.

Tags: 3 maja, 1946, pierwsze, starcie, polityka, historia, UB, milicja, studenci, harcerze, Kraków, wydarzenia